آرماتا پلتفرم زرهی فراتر از زمان / آشنایی با تانک جدید T14 ARMATA روسی

به گزارش مجله نظامی رژه 9 مه 2015 ارتش فدراسیون روسیه علاوه بر شکوه و جذابیت های خاص خود برای کارشناسان نظامی وعلاقه مندان به بخش تسلیحات یک پدیده شگفت انگیز و شگرف را به نمایش گذاشت تا بار دیگر قدرتنمایی صنایع نظامی روسیه را به رخ رقیب دیرینه اش یعنی ایالات متحده بکشد.روسیه که در زمینه تجهیزات پدافندی و نیروی زمینی برتری خود را بارها به رخ رقیب غربی خود کشیده است این بار از جدیدترین دست آورد زرهی خود پرده برداشت. آرماتا نام پلتفرم رزمی جدید ساخت روسیه است که بر مبنای اصول ساخت ماژولار و با هدف ایجاد بستر یکپارچه جهت تولید نسل جدید تانک ها و زره پوش های ارتش این کشور توسعه یافته است. دو زیرشاخه معرفی شده این پلتفرم ، تانک T-14 که توسط رسانه ها اولین تانک روسی با طراحی کاملا جدید و مستقل از زمان توسعه تانک معروف T-72  لقب گرفته است.طراحی و فناوری های بکار رفته دراین جنگ افزار تغییرات اساسی نسبت به جنگ افزارهای زرهی شوروی و روسیه تاکنون داشته است. دستاورد دوم خودروی نبرد پیاده نظام سنگین T-15 میباشد که در مباحث بعدی به آن میپردازیم.

                                       تصویر گرافیکی تانک T14 و نفربر زرهی T15

امروزه تانک ها با دشمنان بسیار بیشتر و متنوع تری نسبت به جنگ جهانی دوم مواجه هستند.توسعه پرتابه های مدرن ، موشک های ضدتانک هواپرتاب ، توپخانه های هوشمند و مهمات ضدزره متنوع در کنار تجربه خارق العاده غلبه تانک های کوچک اما چابک T-34 به تانک های قدرتمند اما تنبلی چون تانک های Tiger آلمانی ، همه و همه روسها را متقاعد کرد تا طراحی تانک های بزرگ و سنگینی چون KV-2 ملقب به Dreadnought) بی باک) مسلح به توپ های کالیبر بالا را به بایگانی تاریخ سپرده و تانک های کوچک ، سبک و به اصطلاح Low profile را برای نیم قرن بعد به عنوان ستون فقرات لشگرهای زرهی روسیه برگزینند.

                                       نخستین رژه رسمی T14 مراسم 9 مه 2015

رویارویی تانک های تولید شوروی با دکترین جدید در مقابل تانک های سنگین غربی چون تانک M60 در نبرد اعراب و رژیم صهیونیستی و پس از آن در مقابل تانک های چیفتن در جنگ ایران-عراق بار دیگر اثبات کرد در فقدان سیستم های مدرن رهگیری پرتابه ها (بدلیل محدودیت در علم الکترونیک آن زمان) و زره های مدرن ، تانک های جمع و جورتر ، مجهز برجک های کوتاه تر و چالاک تر ، از برتری و بقاپذیری انکارناپذیری برخوردار خواهند بود. اما این طراحی نیز عاری از مشکل نبود، نیاز به وزن و ابعاد کوچک تانک موجب ایجاد محدودیت در وزن زره استفاده شده و فضای خدمه تانک میشد، این محدودیت ها روسها را بر آن داشت که با پیشرفت تکنولوژی دست به توسعه راهکارهای نامتعارف و پیشتر دیده نشده همچون سیستم های حفاظت فعال (APS) ، زره های واکنشی ماژولار و بارگذار اتوماتیک (اتولودر) بزنند.

               مقایسه ظاهری T14 روسی با آبرامز ایالات متحده و چلنجر2 بیریتانیایی

با شتاب سرسام آور فناوری های مدرن همچون الکترونیک و متالورژی در دهه های اخیر، توسعه و ارتقا سیستم های جدید و نامتعارف در زمینه حفاظت ، تحرک و قدرت آتش همزمان با چنان سرعتی طی شد که به اعتقاد نویسنده ، زمینه ساز و عامل اصلی دومین تحول اساسی در صنعت زرهی روسیه گردیده است: بازگشت از طراحی تانک های کوچک و چالاک به تانک های سنگین و بزرگ که  تانک T14 آرماتا نیز امروز همین تحول اساسی در دکترین زرهی روسیه را نمایندگی میکند.

                                   تصویر آرماتا T14 در بالا و آبرامز M1A2 در پایین

در جریان رژه 9 مه 2015 نیروهای مسلح روسیه ، هفت دستگاه از اولین تانک های T-14 تولید شده در مقابل چشمان جهان رژه رفتند که بنابر گزارشات ، مجهز به توپ های 125 میلیمتری جدید 2A82-1M بودند. این توپ بدون خان که در سال 2006 توسعه یافت نسبت به توپ 2A64M تانک T-90 دارای 20 درصد بهبود در دقت آتش و 1.7 برابر بهبود در پخشش زاویه ای شلیک  (Fire Angular Dispersion)درصد بهبود میباشد . اما به جرات میتوان گفت مهمترین مشخصه اعلام شده از این توپ ، دارا بودن سرعت دهانه (و به تبع آن انرژی دهانه بالاتر) گلوله 1.17 برابری نسبت از توپ 120 میلیمتری L55 شرکت رین متال که در تانک لئوپارد 2A6 استفاده شده ، میباشد که با در نظر گرفتن سرعت دهانه توپ L55 ، توپ 2A82-1M دارای سرعت دهانه تخمینی 2047.5 متر بر ثانیه میباشد. آرماتا همانند نسل های پیشین خود از بارگذار خودکار استفاده میکنند که نرخ آتش 10 تا 12 گلوله در دقیقه را فراهم میکند ، برد موثر نفوذ این توپ توسط منابع 8 کیلومتر تخمین زده شده است.

                                           تصویر گرافیکی از فضای داخل T14 آرماتا

یک ویژگی غیرمتعارف آرماتا حذف تخلیه کننده دود شلیک (Fume Extractor) از لوله توپ میباشد، در اکثر تانک های امروزی از تخلیه کننده های دود شلیک توپ برای جلوگیری از ورود توپ به داخل محفظه خدمه تانک استفاده میشود اما بنظر میرسد با انتقال بخش خدمه تانک از برجک به Hull و بدون سرنشین بودن برجک تانک آرماتا ، نیازی به تخلیه کننده دود نیز از بین رفته است.

اما سورپرایز اصلی در زمینه قدرت آتش این تانک زمانی اتفاق افتاد که معاون نخست وزیری روسیه ، دیمیتری راگزین پس از برگزاری رژه روز پیروزی گمانه زنی محافل نظامی درباره نمونه 152 میلیمتری توپ تانک آرماتا را تایید و اعلام کرد روسیه تانک های آرماتا را به این توپ ها مجهز خواهد کرد، پیشتر نیز کارشناسان نظامی علت طراحی نسبتا بزرگ برجک این تانک را فضای کافی برای نصب توپ 152 میلیمتری دانسته بودند. بنابر اظهارات راگزین ، توپ جدید 152 میلیمتری قابلیت نفوذ در "یک متر زره فولادی" را دارد. هرچند مشخصات رسمی بیشتری از این توپ منتشر نشده است ، اما از حالا نگاه اکثر کارشناسان به توپ مخوف 152 میلیمتری موسوم به 2A83 که در نمونه های تانک آزمایشی Object 195 یا همان T-95 مورد استفاده و تست قرار گرفت، دوخته شده است. این توپ بدون خان طی تست ها موفق به سرعت دهانه بین 1800 تا 2000 متر بر ثانیه شده بود که برتری قابل توجهی نسبت به مهمات کالیبر 120 و 125 میلیمتری کنونی به شمار میرود.

 

                                                   T90 درمقایسه با آرماتا T14

اما کاندیدای دیگر و البته کمتر محتمل برای توپ 152 میلیمتری تانک آینده نیروهای مسلح روسیه ، توپ LP-83 است که برخلاف 2A83 یک توپ خان دار است که طی یک پروژه آزمایشی موسوم به object 292 برای نصب توپ های 152 میلیمتری روی تانک  T-80BV  توسعه یافت. در خلال تست ها این توپ موفق به رسیدن به سرعت دهانه بیش از 2000 متر بر ثانیه گردید و مزایای توپ های کالیبر بالا مدرن در افزایش دقت و قدرت پرتابه برای روسها آشکار ساخت. این پروژه پس از انجام تست ها در دهه نود بدلیل ضعف های ذاتی توپ های خاندار در برد بلند به بایگانی رفت اما شاید زمان بازگشت آن به عنوان توپ تانک آرماتا فرارسیده باشد. علاوه بر توپ اصلی ، آرماتا مجهز به یک تیربار کنترل از راه دور (RCT) 7.62 میلیمتری در بالای برجک خود است، سایت هدفگیری این سامانه میتواند در نقش یک سایت هدفگیری مستقل برای استفاده فرمانده تانک نیز مورد استفاده قرار گیرد. اما در نمونه نشان داده شده در رژه امسال ، تانک فاقد مسلسل موازی بود که مشخص نیست بدلیل موقتی بودن نصب توپ 125 میلیمتری روی برجک و تعویض آن با نمونه 152 میلیمتری صورت گرفته است یا اساسا نیاز به مسلسل موازی مرتفع گردیده است.

درباره تجهیزات هدفیابی و هدفگیری تانک بدلیل عدم وجود تصویر از داخل تانک اطلاعات محدودی وجود دارد اما با بررسی نمای بیرونی تانک ، مشخص است که سایت هدفیابی توپچی سمت چپ توپ اصلی قرار گرفته و سنسور رفرنس لوله تانک در ابتدای لوله قرار گرفته است. یک ویژگی غیرمتعارف آرماتا حذف تخلیه کننده دود از شلیک (Fume Extractor) میباشد که بدلیل بدون سرنشین بودن برجک تانک آرماتا صورت گرفته است.

برترین ابرجنگنده های جهان از نگاه آمار - سری سوم

Lockheed Martin F-16 Fighting Falcon  جنرال داینامیکس اف-۱۶ فایتینگ فالکن  ، به معنای شاهین مبارز، جت جنگنده تک‌موتوره چندمنظوره مافوق صوت است که شرکت جنرال داینامیکس به سفارش دولت ایالات متحده امریکا در دهه ۱۹۷۰ طراحی کرد. اولین پرواز این هواپیما در سال ۱۹۷۴ انجام شده و چهار سال بعد وارد فعالیت رسمی در ارتش آمریکا شد. از سال ۱۹۹۳ در پی فروش شرکت هواپیمایی جنرال داینامیکس به شرکت لاکهید این هواپیما در لاکهید مارتین تولید می‌شود. این هواپیما چندکارگی بالایی داشته و قابلیت اجرای ماموریت‌های مختلف هوابه‌هوا، هوابه‌زمین و شناسایی را دارد.اف-۱۶ به عنوان یک جنگنده سبک و ساده و ارزان برای نیروی هوایی آمریکا طراحی شده که بتوان تعداد زیادی از آن را در اختیار داشته و از این طریق برتری هوایی را به دست‌ آورد. تاکنون بیش از ۴۵۰۰ فروند از این هواپیما تولید شده و آخرین خریدار آن نیز عراق است که ۱۸ فروند اف-۱۶ سفارش داده است.در مجموع ۲۵ کشور از این هواپیما استفاده می‌کنند و مدل‌هائی از آن در ژاپن و ترکیه هم تولید می‌شود.ایران یکی از اولین کشورهای سفارش دهنده این جنگنده بود که قرارداد قطعی و آماده تحویل این جنگنده بعد از انقلاب اسلامی ایران و در زمان مهندس بازرگان لغو گردید.بهای هر فروند بیش از ۱۸ میلیون دلار.

Saab JAS 39 Gripen- Saab 39 Gripen - ساب ۳۹ گریپن جنگنده چندمنظوره سبک و تک‌موتوره است که توسط شرکت سوئدی ساب سوئد طراحی و تولید گردیده‌است. گریپن (به معنی شیردال) که در ۱۹۸۸ برای اولین بار به پرواز درآمده بود، در سال ۱۹۹۷ به نیروی هوایی سوئد پیوست و جایگزین جنگنده‌های ساب ۳۵ دراکن و ساب ۳۷ ویگن شد. این هواپیما در سال‌های بعد به کشورهای آفریقای جنوبی، تایلند، جمهوری چک و مجارستان هم فروخته شد.گریپن جت مافوق صوتی با سرعت بیش از دو ماخ است که مثل جنگنده‌های قبلی شرکت ساب از طراحی بال‌مثلثی و بدون دم همراه با کانارد بهره می‌برد. مدل‌های تازه‌تر ساب ۳۹ به تجهیزات سوخت‌گیری هوایی هم مجهز شده‌اند و مدل‌های صادراتی آن سازگاری قابل توجهی با استانداردهای ناتو دارند. این جنگنده از یک موتور ولوو-فلایگموتور نیرو می‌گیرد که از موتور آمریکایی جنرال الکتریک اف۴۰۴ اقتباس شده است. موتوری که در جنگنده‌های اف-۱۸ هورنت هم نصب شده‌است. بهای هر فروند بیش از ۶۰ میلیون دلار.

Mikoyan MiG-29 - Микоян МиГ-29 – میگ 29 در سازمان ناتو با فالکروم Fulcrum - جت جنگنده دوموتوره و دوسکانهٔ فرامانورپذیر است که در دهه ۱۹۷۰ در شرکت میگ اتحاد شوروی به عنوان یک جنگنده برتری هوایی طراحی شد. نخستین پیش‌نمونه این هواپیما در سال ۱۹۷۷ به پرواز درآمد و از سال ۱۹۸۳ به ارتش شوروی پیوست. میگ-۲۹ از بهترین محصولات صادراتی برای شوروی در زمان خود و برای روسیه در حال حاضر بوده‌است این هواپیما همچنان توسط روسیه و بسیاری کشورهای دیگر استفاده می‌شود. جت جنگنده دوموتوره و دوسکانه میگ-۲۹ شباهت زیادی به جنگنده بزرگ‌تر سوخو-۲۷ دارد که همزمان با آن طراحی و تولید شد. این دو جنگنده به منظور رقابت با جنگنده‌های آمریکایی اف-۱۵ ایگل و اف-۱۶ فالکن ساخته شدند. میگ-۲۹ از برخی نظرها قابلیت برابر و یا بالاتری از جنگنده آمریکایی اف-۱۵سی دارد. تاکنون بیش از ۱۶۰۰ فروند میگ-۲۹ تولید شده که حدود ۹۰۰ فروند آن به کشورهای عراق، ایران، سوریه، یمن، کره شمالی، هند، میانمار، بنگلادش، مالزی، مغولستان، کوبا، پرو، افغانستان، چکسلواکی، آلمان شرقی و یوگسلاوی، الجزایر، سودان، اریتره، صادر شده‌اند و بقیه نیز در ارتش شوروی و پس از آن کشورهای به جا مانده از فروپاشی شوروی استفاده شده‌اند. این جنگنده جنگ‌های متعددی از جمله جنگ ایران و عراق، جنگ خلیج فارس و جنگ یوگسلاوی را تجربه کرده است. بهای هر فروند ۱۱ میلیون دلار.

Grumman F-14 Tomcat گرومن اف-۱۴ تامکت  هواپیمای جنگنده مافوق صوتی دوموتوره، دو سرنشین و با بال متحرک ساخت شرکت گرومن در آمریکا است که نخستین پرواز خود را در سال ۱۹۷۰ انجام داد و از سال ۱۹۷۴ برای خدمت در نیروی دریایی آمریکا پذیرفته شد. این هواپیما از ۱۹۷۴ تا ۲۰۰۶ در نیروی دریایی ایالات متحده به عنوان جنگنده برتری هوایی، هواپیمای رهگیر دفاعی و هواپیمای شناسایی تاکتیکی اصلی این نیرو خدمت کرد. بی شک زوج F-14 و موشک فونیکس میتواند خاطره ی مرگباری را برای هر جنگنده و خلبانی تداعی کند. اف-۱۴ بعد از اینکه در دهه ۱۹۹۰ مجهز به سیستم هدف گیری مادون قرمز در شب (LANTIRN) و سیستم پرواز سطح پائین گردید حملات موشکی هوا به زمین دقیقی را هم انجام داد. اف-۱۴ تام‌کت (به معنی گربه نر) در سال ۱۹۷۲ به عنوان جایگزین هواپیمای مک دانل داگلاس اف-۴ فانتوم ۲ (به معنی شبح) به خدمت نیروی دریایی ایالات متحده در آمد؛ و در سال ۱۹۷۶ به ایران صادر شد. این هواپیما برای نیروی دریایی آمریکا ساخته شده است. هواپیمای اف-۱۴ تامکت در ۲۲ سپتامبر ۲۰۰۶ در نیروی دریایی آمریکا بازنشسته شد. تام کوپر محقق نبردهای هوایی جنگ ایران و عراق معتقد است که اف-۱۴های ایرانی در طول جنگ دست کم ۱۶۰ هواپیما و هلیکوپتر عراقی را سرنگون کرده‌اند که از این میان ۵۸ فروند میگ-۲۳، ۳۳ فروند داسو میراژ اف-۱، ۲۳ فروند میگ-۲۱، نه فروند میگ-۲۵، دو فروند میگ-۲۷، ۲۳ فروند سوخو-۱۷، پنج فروند بمب‌افکن توپولوف-۲۲، یک فروند میراژ ۵ ، یک فروند بمب‌افکن بی-۶دی، یک فروند بالگرد سوپر فریو و یک فروند بالگرد میل-۲۴ و در بقیه هم نوع هواپیما مشخص نیست. واحد مهندسی و اورهال نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران با بهسازی قطعات و ارتقای آن توانسته این هواپیما را تا حدودی به روز نگه دارد. تامکت‌های ایران از مدل A اولین مدل تولیدی اف-۱۴ است و با تامکت‌های آمریکایی تفاوتی ندارد. تعدادی از این جنگنده‌ها در پایگاه هوایی هشتم شکاری شهید بابایی در نزدیکی اصفهان نگهداری میشود.ایران و ایالات متحده آمریکا تنها دارندگان این جنگنده هستند که البته آمریکا ب طور کامل این جنگنده را از رده خارج و طبق اخبار تایید نشده ای تمام جنگنده های خود از این نوع را نابود کرده است. به هر حال آنچه قطعیست این موضوع میباشد که تنها آسمانی که در حال حاضر جولانگاه این جنگنده رهگیر برتر هوایی میباشد آسمان نیلگون ج.ا.ا میباشد.این جنگنده به اندازه ای نزد ایرانیان محبوبیت دارد که با وجود ظهور ابر رهگیرهای نسل فراتر از پنج (+5) همچنان آن را بهترین جنگنده رهگیر تاریخ میدانند.بهای هر فروند ۳۸ میلیون دلار آمریکا در سال ۱۹۹۸

Chengdu J-10 چنگدو جی-۱۰ در غرب با نام Vigorous Dragon یا اژدهای نیرومند یک هواپیمای جنگنده چندمنظوره است که توسط شرکت چنگدوی چین برای ارتش چین طراحی و تولید شده است. این هواپیما، که در غرب به نام «اژدهای نیرومند» معروف است، می‌تواند به طور هم‌زمان به عنوان یک جنگنده و یک بمب‌افکن سبک ایفای نقش کند. این هواپیما برای اجرای عملیات در هرگونه شرایط آب و هوایی در شب و روز طراحی شده است.طراحی این هواپیما در اواخر دهه ۱۹۸۰ به عنوان پاسخی به دو جنگنده میگ-۲۹ و سوخو-۲۷ شوروی آغاز شد. جی-۱۰ در سال ۱۹۹۸ اولین پرواز خود را انجام داد و تولید انبوه آن از سال ۲۰۰۲ آغاز شد. پاکستان از جمله خریداران این جنگنده کاربردی میباشد. نکته جالب در مورد این جنگنده شایعات فراوان مبنی بر تمایل ایران و حتی مذاکرات محرمانه بین ایران و چین جهت قرارداد خرید تعداد زیادی از این هواپیما میباشد که البته تا کنون اظهار نظر رسمی از طرف مسئولین دو طرف صورت نگرفته است.بهای هر فروند بیش از ۴۰ میلیون دلار.

مسلما از نظر کاربران عزیز در این فهرست جای نام هایی مانند جنگنده نسل پنجم جمهوری خلق چین Chengdu J-20 ، سوخو 37، تورنادو ، جگوار ، ساب 37 ، میراژ و غیره خالی میباشد که در توضیح میتوان گفت لیست فوق بر اساس آمارهایی معتبر تهیه شده و با یک تحقیق و مقایسه ساده برتری جنگنده های فوق از هر نظر نسبت به هم رده های خود به اثبات میرسد. در مواردی مانند  Chengdu J-20کشور سازنده آمار و اطلاعات دقیقی در اختیار قرار نداده و تنها شواهد حاکی از این موضوع میباشد که این رهگیر مدعی نسل پنجم ( در قطعی بودن رعایت اصول نسل پنجم در ساخت این جنگنده تردیدهایی وجود دارد ) ترکیبی از F22 , F35  میباشد که ایالات متحده اعتقاد دارد پایه ساخت آن با ربودن اطلاعات سری دو جنگنده ذکر شده به وسیله ی هکرهای چینی شکل گرفته است. سوخو 37 یک جنگنده پایه برای نسل آینده ی رهگیرهای روسی میباشد و روسیه از آن به عنوان یک هواپیمای عملیاتی استفاده نکره است.در موارد دیگر آمار قابل قیاس با فهرست ذکر شده نمیباشد.امیدواریم از مطالعه مطلب فوق لذت ببرید.